• Kinderen met en zonder specifieke noden 
• Specifiek georganiseerd 
• Beperkt in aanbod 

Een inclusieve kinderopvang is een kinderopvang waar kinderen met specifieke noden samen opgevangen worden met kinderen zonder specifieke noden. Een inclusieve werking dus. Kinderopvangcentra kunnen hulp inroepen van een Centrum Inclusieve Opvang of kortweg een CIK. De inclusiecoaches van deze CIK ondersteunen dan het inclusieve traject van je kind. Ze beantwoorden zo goed mogelijk de vragen die reizen rond de specifieke ondersteuningsbehoeften. Dat is mee nadenken over redelijke aanpassingen, communicatie met de ouders, … Elke kinderopvang kan zich laten begeleiden door een CIK en kan dus een inclusieve kinderopvang worden. Ga dus zeker in gesprek met de kinderopvang van jouw keuze, ook al profileert deze zich niet expliciet als inclusief. 

• Recht op inclusie 
• Reguliere kinderopvang met ondersteuning 
• Inclusieve kinderopvang 

Wanneer blijkt dat je kind specifieke noden heeft, kom je als ouders in een emotionele rollercoaster terecht. Misschien was je kind al ingeschreven in de kinderopvang en weet je plots niet meer of dat zo kan blijven. Als ouder behoud je steeds het recht om naar de door jou gekozen (of jou toegewezen) kinderopvang te gaan, inclusie is namelijk een recht. De kinderopvang van jouw keuze kan zich via het agentschap Opgroeien laten ondersteunen door een Centrum Inclusieve Kinderopvang. 

Er bestaat ook inclusieve kinderopvang, zij hebben ervaring met het opvangen van kinderen met specifieke noden en zorgen voor een mix van kinderen met en zonder specifieke noden. 

Kind & Gezin bied je meer informatie. 

• Maak een afspraak voor voldoende tijd 
• Info 
• Noden  
• Wederzijdse verwachtingen 

Wanneer je een afspraak maakt voor een eerste kennismaking, vraag je best of je zowel een rondleiding als een gesprek kan krijgen. Wees niet bang om hiervoor voldoende tijd te vragen.  

Bedenk op voorhand hoe je jouw kind wil voorstellen, verzamel foto’s en betekenisvolle anekdotes van thuis. Zo geef je een volledig beeld van wie jouw kind is en blijft de focus niet (alleen) hangen op diens specifieke noden. 

Vertel de begeleiders wat bij jullie thuis werkt, welke aanpassingen doen jullie, wat werkte niet? Ga in gesprek over de redelijke aanpassingen die jouw kind nodig heeft en bekijk hoe de kinderopvang deze kan realiseren. Het maken van redelijke aanpassingen is een proces, je zal deze regelmatig samen moeten evalueren en bijschaven, niet in het minst omdat jouw kind volop aan het ontwikkelen is. 

Wees ook duidelijk wat je verwacht van de begeleiders van de kinderopvang en geef hen de ruimte om hierop te reageren. Er zijn zaken die zij niet mogen doen (zoals bepaalde medische handelingen) en misschien zijn er ook dingen waar ze zelf ondersteuning voor nodig hebben. Misschien helpt het bijvoorbeeld als jij enkele dingen voordoet, of dat jij, je partner of iemand uit jullie netwerk voor vragen bereikbaar is tijdens de eerste week. 

Bevraag zeker ook de ervaring van de kinderopvang. Vaak hebben zij zonder het te beseffen reeds ervaring met kinderen met specifieke noden. Denk aan baby’s die snel overprikkeld zijn, te vroeg geboren zijn of voor wie de voertaal thuis niet Nederlands is.

• Ga in gesprek 
• Maak jouw kind zichtbaar 
• Zoek een vertrouwenspersoon 
• Samen zoeken 

Merk je dat de kinderopvang die jij koos (of die je werd toegewezen) weigerachtig staat tegenover de inclusie van jouw kind met specifieke noden? Probeer dan zeker in gesprek te gaan, maar kies hiervoor een rustig moment en een rustige plaats. Zo kunnen jullie elkaars wensen en bezorgdheden beluisteren. Wees duidelijk in de noden van jouw kind, maar geef ook aan welke ondersteuning jullie als ouders, maar ook Kind & Gezin, kunnen bieden aan de kinderopvang.  

Breng in dit gesprek ook jouw kind mee, letterlijk of via foto’s, anekdotes en verhalen. Zo laat je zien dat jouw kind veel meer is dan diens specifieke noden en geef je de begeleiders de kans om hem/haar volledig te leren kennen. 

Een gesprek over de inclusie van jouw kind kan best emotioneel zijn, het gaat namelijk over jouw pot goud. Het kan fijn zijn om een vertrouwenspersoon mee te nemen naar het gesprek, iemand die het hoofd koel kan houden, jou kan steunen en indien nodig stukjes kan overnemen. Denk aan een vriend, therapeut of, indien nodig, een medewerker van het Steunpunt voor Inclusie. 

Inclusie is ingeschreven in de Belgische Grondwet is dus een recht. De specifieke noden van jouw kind zijn dus geen geldige reden om jouw kind te weigeren in de kinderopvang. 

• Goede afspraken 
• Agenda opstellen 
• Evalueren en bijsturen 

Jouw kind is in volle ontwikkeling, en dus evolueren diens specifieke noden doorheen de tijd. Bovendien zijn deze noden ook afhankelijk van de situatie en de context. Daarom is het belangrijk om regelmatig overleg te plannen met de kinderopvang. 

Het is helpend als je op het einde van een overleg steeds de agenda’s bij elkaar legt om een volgend moment te prikken. Zo krijgt het traject een zekere continuïteit. Stel samen iemand aan die het overleg voorbereid en de agendapunten verzamelt. Tot slot duid je ook steeds iemand aan die verslag neemt en afwezige personen op de hoogte brengt. Als ouder kan en mag jij zeker voorstellen om een van deze taken op te nemen, maar laat je hier niet toe dwingen want een overleg kan (emotioneel) veel vragen van jou als ouder. 

Tijdens een overleg overloop je steeds de genomen maatregelen en redelijke aanpassingen. Zijn ze nog zinvol? Moeten ze aangepast worden? Zijn er nieuwe noden waar samen over moet nagedacht worden? Zijn er reeds hindernissen overwonnen en wat kan je daaruit meenemen? Wat werkt er thuis? Neem dat zeker mee naar het overleg en geef die tips door. 

• Ja 
• Therapie in de opvang 
• Vrijwilligers 
• Stagiairs 

De kinderopvang kent geen ondersteuners zoals die er wel zijn in de kleuterklas, het lager of secundair onderwijs. Gelukkig zijn er nog heel veel andere manieren om ondersteuning te vinden voor in de kinderopvang. Indien jouw kind therapie volgt, kan er bekeken worden of deze ook in de kinderopvang geboden kan worden door de therapeut. Zo krijgt de therapeut de kans om de begeleiders te ondersteunen.  

Je kan ook samen met de kinderopvang op zoek gaan naar een vrijwilliger die af en toe een handje toesteekt. Ga hiervoor niet alleen in jouw eigen netwerk op zoek, maar vraag de begeleiders hetzelfde te doen en exploreer ook zeker vrijwilligersplatformen als ‘Give a day’ of  ‘Helpper’. 

Bespreek zeker ook of een stagiair helpend zou zijn voor de begeleiders. Denk aan leerlingen uit de opleiding Zorgkunde in het secundair onderwijs of opleidingen rond zorg of jonge kinderen in het hoger onderwijs. 

• Tijdens de uren 
• Ondersteuning door therapeut 

Naargelang de behandeling en in overleg met alle partijen kan therapeutische ondersteuning doorgaan in de kinderopvang. ‘s Avonds nog naar therapie gaan kan erg vermoeiend zijn voor jouw kind, als de therapeut naar de kinderopvang komt, hoeft dit niet meer. Bovendien moet je niet uitzoeken hoe jouw kind naar de therapeut geraakt overdag. Dat de therapeut de therapie geeft waar de begeleiders kan de kinderopvang bij zijn, geeft de therapeut bovendien de mogelijkheid om hen te adviseren en te informeren over de noden van jouw kind en elke redelijke aanpassingen aangewezen zijn. 

• Ja  
• Specialisten/mantelzorg  

Ja, dat kan zeker met goede afspraken. Bepaalde gespecialiseerde (medische) handelingen kunnen beter uitgevoerd worden door iemand met een vereist diploma zoals een verpleeg(st)er. Een thuisverpleger die in de opvang komt, maakt dan samen met het team rond jouw kind de dagelijkse opvang mogelijk. Maar ook jullie als ouder of iemand uit jouw netwerk kunnen deze taken op zich nemen. Soms is het voldoende om iemand in te schakelen die de handelingen kan aanleren aan de verzorgers. Bekijk hier samen met het de kinderopvang de mogelijkheden. 

• Ja 
• Gebruik je opgedane ervaring 
• Geef een volledig beeld van jouw kind
  

Ja, dat kan zeker. Bovendien heb je in de reguliere of inclusieve kinderopvang reeds de eerste stappen richting inclusief onderwijs gezet. Je hebt al geoefend met redelijke aanpassingen, met overleg en met het voorstellen van jouw kind. 

Bezoek dus zeker de school of scholen die jouw voorkeur dragen, laat jouw kind indien mogelijk een paar uurtjes meevolgen in de instapklas en ga in gesprek met de school of scholen. Hierbij bespreek je niet enkel de specifieke noden van jouw kind, maar ook de maatregelen en redelijke aanpassingen die werkten in de kinderopvang en leg je de focus op alle aspecten van jouw kind, niet enkel diens specifieke noden. 

Er bestaat geen lijst van inclusieve scholen, maar jouw kind heeft wel recht op inclusie en scholen kunnen ondersteuning krijgen van een ondersteuningsteam, ook in de kleuterklas. Laat je dus niet tegenhouden en ga het gesprek aan met een school uit de buurt waar jij je goed bij voelt. Op Onderwijs Vlaanderen kan je een school in de buurt vinden.